Jak korzystać z telemedycyny – poradnik

Wykorzystanie telemedycyny zamiast tradycyjnej wizyty u lekarza umożliwia skorzystanie z porad medycznych bez ryzyka zakażenia koronawirusem. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez BioStat i haloDoctor.pl blisko 43,8 proc. Polaków skorzystało w ciągu ostatnich siedmiu dni ze zdalnej pomocy medycznej, co uczyniło z konsultacji telefonicznych lub online najczęściej wybieraną formę świadczenia usług zdrowotnych. Jak się do takiego spotkania przygotować? Jak powinno ono wyglądać? Specjalne poradniki Fundacji TGR przeznaczone dla lekarzy i pacjentów odpowiadają na najczęściej zadawane pytania.

O firmie

Telemedyczna Grupa Robocza działa od czerwca 2015 r., od 6 października 2016 r. jako Fundacja. Jest organizacją branżową zrzeszającą świadczeniodawców, producentów wyrobów medycznych, dostawców usług IT oraz ekspertów prawno-medycznych działających wspólnie na rzecz rozwoju telemedycyny w Polsce.

Poradniki zostały opublikowane w kwietniu 2020 r. na stronie internetowej http://telemedycyna-poradnik.pl/

Partnerami publikacji w ramach Fundacji zostali: Abbott, Comarch Healthcare, Diabdis, Grupa LUX MED, MedApp, Medicover, Medtronic, PZU Zdrowie, TEVA.

Patronat nad publikacją objęli: Minister Zdrowia, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, Rzecznik Praw Pacjenta, Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej, Izba Gospodarcza „FARMACJA POLSKA”, Polska Federacja Szpitali, Forum e-Zdrowia, Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia, Fundacja Digital Poland, Komisja Informatyki i Telemedycyny Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz Sekcja Elektrokardiologii Nieinwazyjnej i Telemedycyny Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

Problem

W związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, powstało znaczne ryzyko zakażenia wirusem pacjentów korzystających na co dzień z usług medycznych realizowanych w sposób stacjonarny. W ramach walki z epidemią strona publiczna (w tym m.in. Ministerstwo Zdrowia, Narodowy Fundusz Zdrowia czy też Rzecznik Praw Pacjenta) wskazała na zasadność korzystania z telemedycyny jako rozwiązania umożliwiającego kontakt lekarza z pacjentem bez ryzyka zakażenia.

Przed wprowadzeniem stanu epidemii usługi telemedyczne stanowiły niewielką część świadczeń zdrowotnych realizowanych w polskim systemie ochrony zdrowia. W związku z tym świadczeniodawcy i świadczeniobiorcy niekorzystający dotychczas ze świadczeń zdrowotnych udzielanych za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności sygnalizowali szereg wątpliwości dotyczących korzystania z usług telemedycznych. Wątpliwości te prowadzić mogły  do obniżenia jakości usług telemedycznych realizowanych przez świadczeniodawców, a w dalszej kolejności prowadzić do zniechęcenia pacjentów do korzystania ze zdalnej formy kontaktu z lekarzem.

Rozwiązanie

W celu podnoszenia świadomości świadczeniobiorców i świadczeniodawców, TGR przygotowała specjalne poradniki telemedyczne dedykowane dla lekarzy („Podstawowe zasady udzielania świadczeń telemedycznych”) i pacjentów („Poradnik dla pacjentów korzystających z teleporad”). Materiały stanowią odpowiedź na otrzymywane przez Fundację sygnały dotyczące wątpliwości w zakresie zasad udzielania i korzystania z teleporad.

Opracowany przez ekspertów TGR materiał adresowany do lekarzy zawiera praktyczne wskazówki dotyczące udzielania teleporad z poszanowaniem zasad wykonywania zawodu i ochrony danych osobowych. Poradnik uwzględnia zmiany prawne dotyczące udzielania teleporad w okresie epidemii COVID-19, określa zasady wystawiania poszczególnych dokumentów w drodze teleporady czy też zasady finansowania świadczeń telemedycznych ze środków publicznych. Materiał  przygotowany przez Fundację ma stanowić pomoc dla lekarzy, którzy w związku z pandemią i szerokim wprowadzeniem teleporad w podstawowej opiece zdrowotnej oraz ambulatoryjnej opiece specjalistycznej zaczynają lub niedawno zaczęli udzielać porad telemedycznych.

Materiał adresowany do pacjentów ma z kolei zachęcać świadczeniobiorców do korzystania ze świadczeń telemedycznych oraz udzielać wskazówek, jak poprawnie zachowywać się podczas teleporady.

Poradniki zostały przygotowane w postaci elektronicznej oraz opublikowane na dedykowanej stronie internetowej http://telemedycyna-poradnik.pl. Publikacji poradników towarzyszyła ich promocja w mediach społecznościowych TGR. Poradnik dla pacjentów został przetłumaczony na język migowy. Informacje o poradnikach telemedycznych ukazały się w mediach ogólnopolskich i branżowych. Poradniki zostały udostępnione przez Rzecznika Praw Pacjentów oraz Naczelną Izbę Lekarską.

Kluczowe bariery

Poradniki mają charakter uniwersalny – dotyczą zasad udzielania wszystkich świadczeń telemedycznych. Materiały nie ograniczają się jedynie do postępowania w związku ze zwiększeniem ryzyka zachorowania na COVID-19, choć ze względu na sytuację towarzyszącą powstaniu poradników ten obszar działań jest szczególnie ważny. Z uwagi na dynamikę zmian prawnych w okresie epidemii, dostosowanie dokumentów do aktualnego stanu prawnego stanowiło pewnego rodzaju wyzwanie.

Istotnym aspektem prac nad poradnikami było dopasowania przekazu do grupy odbiorców poradników. Założeniem twórców materiałów było opisanie zawiłych regulacji prawnych w sposób przystępny dla lekarzy i pacjentów. Biorąc pod uwagę pozytywne opinie dotyczące poradników, przekaz został dopasowany do grupy odbiorców.

Wnioski i rekomendacje

• Strona publiczna jest otwarta na współpracę w zakresie promowania i wdrażania telemedycyny i e-zdrowia.
• Duże zainteresowanie poradnikami świadczy o rzeczywistym zapotrzebowaniu na materiały zawierające praktyczne wytyczne dotyczące udzielania/korzystania ze świadczeń telemedycznych
• Rosnący procent teleporad w okresie epidemii potwierdza, że telemedycyna stanowi rozwiązanie coraz chętniej wykorzystywane przez świadczeniodawców i świadczeniobiorców.
• Wypracowanie dokładnego standardu udzielania świadczeń zdrowotnych za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności (obecnie przepisy prawa nie określają niniejszego standardu, wskazując wyłącznie na możliwość realizacji świadczeń zdrowotnych w sposób telemedyczny).
• Podjęcie działań na rzecz zachowania większego udziału telemedycyny po zakończeniu okresu epidemii (doświadczenie telemedyczne oraz zwiększenie świadomości świadczeniodawców i świadczeniobiorców może doprowadzić do popularyzacji zdalnej formy kontaktu lekarza z pacjentem również po ustaniu ryzyka związanego z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2).