Jak wykorzystać siłę hackathonów

ThisIsEngineering/Pexels

W ostatnim czasie miałam okazję uczestniczyć jako mentor w dwóch hackahtonach związanych tematycznie z pandemią COVID-19 – greckim #HackCoronaGrece oraz EUvsVirus. Ten ostatni został zorganizowany przez Komisję Europejską wraz z Europejska Radą ds. Innowacji (European Innovation Council), w ścisłej współpracy z krajami członkowskimi UE.

Wydarzenia zgromadziły aktywistów, innowatorów, partnerów biznesowych oraz inwestorów, którzy skupili się na opracowaniu innowacyjnych rozwiązań mających na celu sprostanie wzywaniom pandemii.

Rola mentora dla ponad 20 firm w trakcie tego weekendu była dla mnie inspirującym doświadczeniem. Tym bardziej, że dwa zespoły, których byłam mentorem podczas hackathonu EUvsVirus, dostały się do TOP 3 w swoich  kategoriach.

Zespoły różne, problemy wspólne

Przebywanie wśród tak wielu bystrych osób z całego świata, które sprawnie stworzyły zespoły, aby zbudować rozwiązanie mające na celu wsparcie ludzi w zwalczaniu czy też zarządzaniu pandemią było dla mnie prawdziwą przyjemnością. Większość z tych osób nie musiała brać udziału w podobnym wydarzeniu, samemu pracując nad aplikacją albo urządzeniem końcowym. Na początku wielu z uczestników nie wiedziało nawet, co to jest hackathon. Ale przełamali obawy i połączyli siły, zainspirowani sytuacją, w której się znaleźliśmy.

Podczas tych weekendów, w wyniku ożywionych dyskusji na platformie Slack oraz rozmów z zespołami, zauważyłam pewne ogólne prawidłowości dotyczące projektowania nowych technologii dla ochrony zdrowia.

Takie hackathony (a używam liczby mnogiej, ponieważ ten typ wydarzenia odbywa się w prawie każdym państwie UE oraz poza nią) różnią się między sobą z powodu cech uczestników biorących w nich udział. Nie powinno dziwić, że mając różne doświadczenia, wiele z tych grup odkryło liczne zagadnienia, które były już przedmiotem dyskusji nad cyfrowymi technologiami dla zdrowia w naszym środowisku. W wielu zespołach pomysł był świetny w teorii, z wyjątkiem dwóch, trzech zagadnień, które pozostają wyzwaniami i z którymi naukowcy oraz przedsiębiorcy zmagają się podczas projektowania rozwiązań dla ochrony zdrowia. Z moich doświadczeń wynika, że są to przede wszystkim prywatność danych, cyfrowe kompetencje w ochronie zdrowia oraz komunikacja.

Prywatność: między etyką i funkcjalnością

Większość rozwiązań, które widziałam podczas hackathonów, wykorzystywało dane użytkownika czy pacjenta, tak w przypadku śledzenia mobilności, objawów, ich życia społecznego, czy stylu życia, itd.

Jednakże trzeba wziąć pod uwagę wrażliwość tego rodzaju danych, jak również dyskusję na temat etyki ich wykorzystania.

Kiedy projektuje się rozwiązania e-zdrowia, nigdy nie można zapomnieć, że rozwiązania te wchodzą w świat czegoś, co dotyka każdego z nas i jednoczy nas w samym sercu naszego człowieczeństwa: wokół naszego zdrowia. Ponieważ te dane są niezbędne do funkcjonowania większości projektowanych podczas hackathonów rozwiązań, kwestie (i prawodawstwo) dotyczące zapewnienia prywatności powinny być brane pod uwagę od samego początku pracy projektowej.

Pamiętaj o umiejętnościach cyfrowych

Czy kiedykolwiek próbowaliście porozmawiać z osobą, która nie mówi w waszym języku? Pamiętacie, jak frustrujące to może być uczucie, szczególnie jeżeli znajdujecie się w stresującej sytuacji, na przykład zgubiliście się w obcym kraju i szukacie drogi?

Przełóżcie teraz to beznadziejne, rozpaczliwe uczucie na kogoś, kto doświadcza symptomów związanych z COVID-19, a kto jest przekierowany do aplikacji albo bota w celu wykonania wstępnej diagnozy. Ta osoba mogła przecież nigdy wcześniej nie używać żadnej aplikacji ani nie rozmawiać z botem. Na świecie wciąż żyją miliony ludzi, którzy nie posiadają wyuczonej umiejętności używania zaawansowanej technologii, czy w szczególności korzystania z technologii w celu monitorowania zdrowia. To nie jest kwestia wyłącznie wieku, ale zależy od wielu czynników. Te osoby mogą korzystać z nowoczesnych technologii w codziennym życiu, ale może nigdy nie używały ich do śledzenia stanu swojego zdrowia. A nawet jeżeli używają ich do monitorowania stanu zdrowia, prawdopodobnie nigdy nie używały ich, aby określić, czy zostali zaatakowani przez wirusa powodującego globalną pandemię.

Podczas projektowania rozwiązań e-zdrowia nie można zignorować umiejętności użytkownika w dziedzinie wykorzystania technologii oraz do zrozumienia otrzymanej informacji zwrotnej.  Zwłaszcza, gdy planujemy rozwiązanie mające pomóc nam radzić sobie z globalną pandemią, której wpływ na nasze zdrowie psychiczne dopiero zaczynamy rozumieć. Nie wolno zapominać, że nawet najbardziej doświadczony użytkownik naszej usługi prawdopodobnie będzie korzystał z niej pod wpływem stresu.

Prawdą jest, że podczas hackathonu na wszystko jest bardzo mało czasu. Niemniej jednak należy przypomnieć starą zasadę, że najważniejszą ze wszystkich zasad projektowania doświadczeń użytkownika (tzw. user experience design) jest skupienie się na samych użytkownikach podczas całego procesu projektowania. Ponieważ ludzie projektują dla ludzi, użyteczną wskazówką byłoby postawić się w pozycji użytkownika lub wziąć pod uwagę członka swojej rodziny czy przyjaciela i postarać się zrozumieć ich punkt widzenia oraz ich potrzeby. To doświadczenie użytkownika końcowego, związane z korzystaniem z aplikacji czy urządzenia, jest kluczem do sukcesu każdego rozwiązania cyfrowego.

Komunikacja od samego początku

Wasz doradca do spraw komunikacji i marketingu jest osobą, która może pomóc w poradzeniu sobie z opisanym wyżej problemem. Większość zespołów, których byłam mentorem bezpośrednio lub pośrednio (doradzałam jako konsultant ds. komunikacji), przychodziło do mnie z pytaniami o komunikację dopiero na samym końcu procesu. Wtedy, gdy właściwie wszystko było już zaplanowane, wdrożone, kiedy trzeba było już przygotować końcowe prezentacje i skrypty do filmów video. Komunikacja powinna zostać zaplanowana na początku waszej pracy tak, aby zbudować coś wyjątkowego, a nie na samym końcu. Dlaczego? Bo to właśnie komunikacja pomaga wam zdefiniować strategię, waszą „personę użytkownika”, jak również dopasować przekaz do potrzeb odbiorców.

Evangelia (Lila) Stavropoulou
Członkini Komisji Planowania Zasobów Kadr Medycznych w Trzecim Europejskim Parlamencie ds. Zdrowia (European Health Parliament).

Lila została ostatnio uznana za jeden z 50 najważniejszych światowych autorytetów w zakresie globalnych technologii zdrowotnych. Obecnie współpracuje ze start-upami, organizacjami pozarządowymi, oraz małymi i średnimi przedsiębiorstwami w zakresie projektów dotyczących zdrowia cyfrowego i technologii. Jest członkinią Komisji Planowania Zasobów Kadr Medycznych w Trzecim Europejskim  Parlamencie ds. Zdrowia, ambasadorką Światowego Szczytu Innowacji Zdrowotnych (World Health Innovation Summit), a od 2016 r. uczestniczy w prowadzonym przez HIMSS Europe programie popularyzującym organizację i jej działania w mediach społecznościowych.