Program DOM: zdalne monitorowanie pacjentów z COVID-19

Badanie pulsoksymetrem jest nieinwazyjne, a wynik pojawia się po kilku sekundach / mat. MZ

Uruchomienie nowego programu zdalnego monitorowania pacjentów oznacza, że pacjenci mogą sami, we własnym domu, przeprowadzić podstawowe badanie nasycenia krwi tętniczej tlenem. To parametr istotny w walce z COVID-19 ze względu na możliwość oceny funkcjonowania płuc chorego. Jeżeli wskazania spadną poniżej pewnego poziomu, system automatycznie uruchomi alarm, a do pacjenta zostanie wezwane pogotowie ratunkowe.

Urządzenie plus aplikacja

DOM jest przeznaczony wyłącznie dla pacjentów z pozytywnym wynikiem testu na koronawirusa, którzy pozostają we własnych domach. Otrzymują oni pulsoksymetr – urządzenie mierzące poziom saturacji tlenem krwi. Badanie jest nieinwazyjne – urządzenie zakłada się na palec. Wykonywać je należy co kilka godzin. Odczyt informacji również nie wymaga żadnego przeszkolenia. Pacjent w programie DOM powinien również mierzyć temperaturę ciała, liczyć oddechy na minutę oraz notować inne objawy chorobowe.

Pulsoksymetr może łączyć się automatycznie przez Bluetooth z aplikacją PulsoCare zainstalowaną na smartfonie (dostępne są wersje dla systemów Android i Apple iOS) i przekazać informacje o saturacji i tętnie. Dane można również wpisać ręcznie. Po ich wprowadzeniu są przesyłane do systemu, gdzie podlegają ocenie. Dla osób nie korzystających ze smartfonów, przewidziano możliwość wpisania danych przez dedykowaną stronę internetową PulsoCare.

Jeśli parametry któregoś z chorych się pogorszą konsultanci i lekarze pracujący w Centrum Kontaktu Domowej Opieki Medycznej zareagują. Otrzymują oni natychmiastowe powiadomienie w przypadku nieprawidłowego wyniku badania (prawidłowa wartość saturacji to 95-100 proc.). Pacjent może zostać wtedy skierowany na zdalną konsultację. Konsultanci mogą również podjąć decyzję o wysłaniu do chorego pogotowia ratunkowego i skierowania pacjenta do szpitala. Za Centrum Kontaktu DOM odpowiada PZU Zdrowie. Centrum działa 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu.

Kto może dołączyć do programu

– Chcemy, żeby wszyscy pacjenci w Polsce, którzy mają dodatni wynik testu na koronawirusa, byli objęci zdalną opieką medyczną – mówił podczas poniedziałkowej konferencji prasowej dr Adam Niedzielski, minister zdrowia. – Dzięki temu łatwiej będzie można uchwycić moment, gdy dochodzi do pogorszenia parametrów pacjenta i powinien on jak najszybciej trafić do szpitala.

Pilotaż programu DOM przeprowadzono w województwie małopolskim, gdzie trafiło ok. 1500 pulsoksymetrów. Minister Niedzielski zapowiedział jednak, że ogólnopolskim programem objętych zostało 7 tys. osób i tym samym otrzymają pulsoksymetry.

– Dziś nastąpił skokowy przyrost osób biorących udział w programie Domowej Opieki Medycznej, bo zostały nim automatycznie objęte wszystkie osoby powyżej 55 roku życia, które mają pozytywny wynik testu – poinformował minister Niedzielski. – Chcemy, by program dostępny był dla każdego, kto ma pozytywny wynik testu. W opinii specjalistów za dużą część zgonów odpowiada zwlekanie ze zgłoszeniem do szpitala.

Pacjenci, którzy ukończyli 55 lat, z potwierdzonym zakażeniem koronawirusem SARS-CoV-2 są automatycznie włączani do programu DOM. Pulsoksymetr dostarczy im do domu Poczta Polska. Pacjent w wieku poniżej 55 lat, który chce wziąć udział w tym programie powinien wypełnić formularz kontaktowy. Może też zostać zakwalifikowany przez lekarza POZ na podstawie wywiadu medycznego. Kod niezbędny do logowania w aplikacji PulsoCare otrzyma wtedy przez SMS, a urządzenie dostarczy Poczta Polska.

Do programu mogą też dołączyć pacjenci posiadający własny pulsoksymetr. Muszą jednak przejść dłuższą drogę. Informacje na ten temat ma Telefoniczna Informacja Pacjenta.

–  Pacjenci mają dobre samopoczucie, ale niską saturację, a gdy trafiają do szpitala, wtedy mają już rozległe zmiany w płucach – podkreśla prof. Agnieszka Mastalerz-Migas, konsultant krajowa ds. medycyny rodzinnej. – Ważny jest także aspekt psychologiczny. Gdy pacjent będzie wiedział, że pomiary są prawidłowe, będzie czuł się bezpiecznie. Obecność pacjenta w tym programie powoduje, że opieka jest ciągła. Żeby program dał efekt w postaci zmniejszenia liczby zgonów, musi być powszechny, a nie obejmować tylko grupy ryzyka, dlatego zachęcam do tego, by włączyć się do tego programu – zachęca prof. Agnieszka Mastalerz-Migas.

Dla lekarzy

Do wszystkich placówek POZ w Polsce została wysłana informacja przez system SZOI o programie z prośbą o zgłaszanie się lekarzy i pielęgniarek do systemu. Trwa rejestracja placówek POZ chcących przystąpić do programu. Codziennie odbywają się również szkolenia online dla lekarzy i pielęgniarek z obsługi aplikacji i zasad kwalifikacji pacjentów do programu.

Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej powinien zwrócić się do Kierownika swojej placówki z prośbą o zgłoszenie do programu DOM. Akces do uczestnictwa w programie personel medyczny podstawowej opieki zdrowotnej mogą również zgłaszać bezpośrednio na adres pulsocare@holo4med.com. Lekarze mogą korzystać ze specjalnej aplikacji PulsoCare Doctor (również dostępna na systemy Android i iOS) umożliwiającej szybkie dołączanie pacjenta do programu DOM.

Lekarz POZ, rejestrując pacjenta do programu DOM, musi wypełnić kilka pól w systemie. Zestaw przekazywanych danych został maksymalnie ograniczony, żeby nie powodować dużego nakładu pracy po stronie lekarzy POZ i usprawniać ich pracę.

Wystarczy podanie imienia, nazwiska, numeru telefonu, numeru PESEL i adresu pacjenta, aby system sam wysłał pacjentowi SMS-a z danymi do logowania do aplikacji PulsoCare oraz wiadomość do Poczty Polskiej z adresem pacjenta dla listonosza, który w ciągu doby dostarczy mu pulsoksymetr. Opcjonalnie lekarz może również podać dodatkowo dane osoby kontaktowej, do której należy dzwonić, jeżeli pacjent nie będzie odbierał telefonu.

Piotr Kościelniak
Dziennikarz specjalizujący się w popularyzacji medycyny i nowych technologii, konsultant ds. wydawniczych

Piotr Kościelniak kierował grupą magazynów popularnonaukowych Focus w wydawnictwie Burda Media Polska, gdzie uruchomił nowe tytuły zajmujące się m.in. medycyną, nowymi technologiami, psychologią i historią. Wcześniej kierował działem Nauki w dzienniku „Rzeczpospolita”, w ramach którego tworzył m.in. Rzecz o Zdrowiu, Styl Życia, a także Ranking Szpitali. Laureat nagród dla popularyzatorów nauki i problematyki medycznej.