Brytyjski instytut sprawdzi, jak działają elektroniczne certyfikaty zdrowia

W Polsce zaświadczenie o przyjęciu kompletnego szczepienia przeciw COVID-19 realizowane jest dzięki kodom QR / Pixabay, Pexels

Certyfikaty w postaci elektronicznej potwierdzające skuteczne zaszczepienie przeciw pandemicznemu koronawirusowi są jednym z najważniejszych narzędzi w przywracaniu normalnego funkcjonowania społeczeństwa. Mogą one m.in. pozwalać na swobodne podróże, a także korzystanie z niektórych usług, które dla osób niezaszczepionych będą niedostępne. Plany te budzą jednak ogromne kontrowersje, ponieważ w większości państw takie rozwiązania mogą być niezgodne z prawem.

W Polsce na razie funkcjonuje system opierający się na kodach QR i bezpłatnej aplikacji Zaszczepieni. Każdy zaszczepiony (w przypadku szczepionek dwudawkowych – po podaniu drugiej dawki) otrzymuje potwierdzający kod QR. Można o niego poprosić w punkcie szczepień, pobrać go z Internetowego Konta Pacjenta, jest również opcja wyświetlania tego dokumentu w aplikacji mObywatel. Aplikacja Zaszczepieni służy do sprawdzania tego kodu i potwierdzania tożsamości pokazującej go osoby (pokazuje podstawowe dane o właścicielu, w tym imiona, pierwszą literę nazwiska oraz dzień i miesiąc urodzin). Obecnie kod QR może być przydatny przy wjeździe do Polski – od 28 grudnia 2020 r. osoby, które zostały zaszczepione przeciw COVID-19, nie są kierowane na kwarantannę.

Zespół pod kierunkiem prof. Jonathana Montgomery’ego ma na celu opracowanie rekomendacji dla brytyjskiego rządu dotyczących wdrażania takich rozwiązań, a także przygotować raport analizujący ryzyka i korzyści z przyjęcia elektronicznych certyfikatów w postaci aplikacji na smartfony. Z wiedzy tej skorzystać będą mogły również rządy innych państw w celu opracowania i wdrożenia rozwiązań najlepiej służących społeczeństwu.

Jak podkreślają przedstawiciele Ada Lovelace Institute, politycy w Irlandii, Singapurze i Tajwanie są zainteresowani wprowadzeniem cyfrowych paszportów szczepionkowych. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) pracuje już nad koncepcją Smart Vaccination Certificate. O wprowadzeniu takich certyfikatów myślą również linie lotnicze.

Zespół prof. Montgomery’ego będzie oceniał m.in. dane medyczne dotyczące odporności po szczepieniach (zarówno po podaniu jednej, jak i dwóch dawek), doświadczenia historyczne związane z wykorzystywaniem tradycyjnych certyfikatów szczepień, bezpieczeństwo danych, metody weryfikacji tożsamości, przestrzeganie zasad prawa, etykę, a także społeczne konsekwencje wprowadzenia takich rozwiązań.

„Zindywidualizowana ocena ryzyka może w przyszłości służyć do kształtowania społeczeństw i ograniczania globalnego ruchu. Taka infrastruktura może stać się permanentną częścią naszej społeczności” – tłumaczy znaczenie tych analiz prof. Jonathan Montgomery. „To zaś prowadzi do dwóch zagrożeń. Pierwsze jest związane z udostępnianiem prywatnych danych medycznych różnym instytucjom i firmom, co może mieć konsekwencje dla zatrudnienia, ubezpieczenia i innych ważnych elementów naszego życia społecznego. Drugie to dzielenie i segregowanie ludzi oraz przyznawanie im praw i wolności na podstawie statusu zdrowotnego, co prowadzi do pogłębiania nierówności i marginalizowanie całych społeczności”.

Wszyscy zainteresowani mogą do 19 lutego 2021 roku nadsyłać na adres vaccinepassports@adalovelaceinstitute.org informacje na wyżej wymienione tematy. Ada Lovelace Institute to niezależny instytut badawczy zajmujący się skutkami zastosowania sztucznej inteligencji i analizy danych na życie pojedynczych ludzi i całych społeczności.

Piotr Kościelniak
Dziennikarz specjalizujący się w popularyzacji medycyny i nowych technologii, konsultant ds. wydawniczych

Piotr Kościelniak kierował grupą magazynów popularnonaukowych Focus w wydawnictwie Burda Media Polska, gdzie uruchomił nowe tytuły zajmujące się m.in. medycyną, nowymi technologiami, psychologią i historią. Wcześniej kierował działem Nauki w dzienniku „Rzeczpospolita”, w ramach którego tworzył m.in. Rzecz o Zdrowiu, Styl Życia, a także Ranking Szpitali. Laureat nagród dla popularyzatorów nauki i problematyki medycznej.