E-zdrowie w planie transformacji na lata 2022-2026

Konferencja prasowa ministra zdrowia Adama Niedzielskiego ws. zasad bezpieczeństwa w związku z epidemią COVID-19 / Adam Guz, KPRM, Flickr

Celem planu jest wzmocnienie zasobów ochrony zdrowia oraz poprawa efektywności wydatkowania środków publicznych na świadczenia opieki zdrowotnej i na inwestycje w sektorze ochrony zdrowia – podkreślają autorzy dokumentu. Plany transformacji mają być przygotowywane jako dokumenty o charakterze wdrożeniowym, które przewidują konkretne działania z przypisaniem m. in. podmiotu odpowiedzialnego, harmonogramu, kryteriów oceny itp.

Sam plan prezentuje główne obszary działań, które określono na podstawie „Map potrzeb zdrowotnych – Bazy Analiz Systemowych i Wdrożeniowych”. To m.in. prognoza demograficzna i epidemiologiczna, organizacja POZ i AOS oraz leczenia szpitalnego i ratownictwa medycznego, profilaktyka, rehabilitacja, opieka psychiatryczna, paliatywna, oraz długoterminowa. Zagadnienia cyfryzacji systemu opieki zdrowotnej znalazły się z części zatytułowanej „Pozostałe” – nie wynikają one bowiem bezpośrednio z „Map potrzeb zdrowotnych”.

Poszerzanie obszaru cyfryzacji

Jednym z najważniejszych elementów tego działu Krajowego planu transformacji jest zwiększenie zasięgu i katalogu usług cyfrowych. Ma to być m.in. wdrożenie trzech centralnych systemów: narzędzia wspomagającego analizę stanu zdrowia pacjenta, rozwój algorytmów sztucznej inteligencji oraz budowa centralnego repozytorium danych medycznych, a także dalsza cyfryzacja dokumentacji medycznej i budowanie ekosystemu jej wymiany. Wiąże się z tym konieczność budowania i wzmacniania cyberbezpieczeństwa w ochronie zdrowia – podkreślają autorzy planu.

Oczekiwanym efektem tych zmian ma być szersze włączenie pacjentów w proces leczenia, jak również udostępnienie nowych narzędzi pozwalających na oferowane zdalnych świadczeń medycznych. Jednostkami odpowiedzialnymi za ten obszar pozostają Ministerstwo Zdrowia oraz Centrum e-Zdrowia, a plan zakłada przeznaczenie na ten cel 1,95 mld złotych do 2026 roku.

Plan dość szczegółowo przedstawia harmonogram i wskaźniki realizacji tego celu:

• Cyfryzacja dokumentacji medycznej dotyczącej historii interakcji pacjenta z systemem ochrony zdrowia – 30 proc. do I kwartału 2026 r.
• Elektronizacja dokumentacji medycznej – 30 proc. do IV kwartału 2024 r.
• Dalsza elektronizacja dokumentacji medycznej – 60 proc. do I kwartału 2026 r.
• Centralne/regionalne podmioty lecznicze podłączone do centralnego repozytorium danych medycznych – 30 proc. do I kwartału 2026 r.
• Centralne regionalne podmioty lecznicze wyposażone w system wsparcia procesu decyzyjnego lekarza na podstawie algorytmów sztucznej inteligencji – 30 proc. do I kwartału 2026 r.
• Dorośli pacjenci objęci narzędziem wspomagającym analizę stanu zdrowia pacjenta – 70 proc. do I kwartału 2026 r.

Ministerstwo Zdrowia chciałoby również wzmocnienia i poszerzenia dostępnych dziś e-usług w sektorze zdrowia. Wśród planowanych działań znalazły się m.in. rozszerzenie centralnego systemu e-rejestracji, rozwój e-usług w ramach IKP (np. dostęp do profilowanych informacji o dostępnych programach profilaktycznych), rozwój narzędzi m-Zdrowia, a także zwiększenie poziomu wykorzystania sztucznej inteligencji, jak również wzmocnienie potencjału podmiotów leczniczych w tych obszarach. Działania zaplanowano na lata 2021-2027, a szacowane koszty działań plan określa na 2,5 mld złotych.

Elementem tego planu będzie również wdrożenie Elektronicznej Karty Zgonu (e-KZ) i Elektronicznej Karty Urodzenia (e-KU). Ma to nastąpić w 2022 roku, a szacowany koszt to 6,1 mln zł.

Telemedycyna dla potrzebujących

Plan MZ stawia na rozwój usług telemedycznych z myślą o osobach starszych i niepełnosprawnych (wcześniejsze decyzje Ministra Zdrowia utrudniały wręcz wykorzystanie zdalnych porad w kontaktach z osobami starszymi). Teraz plan zakłada m.in. wdrożenie rozwiązań telemedycznych w zakresie kardiologii, geriatrii, psychiatrii, położnictwa, diabetologii, opieki paliatywnej i u pacjentów z chorobami przewlekłymi.

Wskaźnikami wykonania planu będzie tu liczba programów telemedycznych uruchomionych na platformie DOM, rozwój usług telemedycznych, a także wdrażanie innowacyjnych rozwiązań i urządzeń wspierających proces leczenia. Szacowane koszty tych działań do 2027 roku to 155 mln zł.

Ministerstwo po raz kolejny podkreśla tu wagę zapewnienia bezpieczeństwa pacjentów i ich danych, a także wsparcia lekarza nowoczesnymi technologiami pomagającymi w procesie podejmowanie decyzji. W tym obszarze również pojawia się oczekiwanie co do łatwego i powszechnego dostępu do systemu e-rejestracji oraz rozszerzenie oferty platformy telemedycznej. Elementem mającym odciążyć lekarzy jest natomiast opracowanie i wdrożenie algorytmów ułatwiających podejmowanie decyzji dotyczących leczenia pacjentów.

Odpowiedzialne za ten cel instytucje – Ministerstwo Zdrowia i Centrum e-Zdrowia – mają go zrealizować już do 2023 roku kosztem 392 mln złotych.

Bonus za szczepienie

W planie transformacji znalazły się również wątki bieżące, związane bezpośrednio z pandemią COVID-19 i certyfikatami kowidowymi („paszportami zdrowotnymi”) oraz system zachęt do szczepień. Jednym z celów opisanych w KPT jest „Wytworzenie narzędzi informatycznych umożliwiających wprowadzanie korzyści dla obywateli z niskim poziomem ryzyka przenoszenia wirusa COVID-19 z wykorzystaniem zaświadczeń cyfrowych wydawanych w ramach systemu w celu realizacji swobody przemieszczania i obejmujących trzy obszary użycia (zaświadczenie z tytułu szczepienia, negatywnego wyniku testu, pozytywnego wyniku testu)”.

Ministerstwo Zdrowia oczekuje, że w ramach realizacji tego celu zostanie stworzona aplikacja prezentacyjna (dla posiadaczy certyfikatów) i aplikacja weryfikacyjna (dla osób kontrolujących) obsługujące system ewentualnych zachęt i benefitów dla „osób o określonym statusie i monitorowanie dostępu w określonych, zdefiniowanych sytuacjach społecznych będących konsekwencją decyzji zewnętrznych, na podstawie analizy oczekiwań sektorów i branż gospodarki oraz w oparciu o bieżącą sytuację epidemiologiczną”. To prawdopodobnie przygotowanie do wprowadzenia różnego rodzaju ograniczeń dla osób niezaszczepionych.

Zadaniem tym obarczono CeZ i NASK, a datę wdrożenia ministerstwo ustaliło na 2022 rok. Koszt przygotowania takiego sytemu oszacowano na 6 mln zł.

Innowacje: miliard podzielony na osiem lat

Plan przewiduje również nakłady na badania i rozwój innowacyjnych technologii medycznych, a także przygotowanie ram prawnych do ich wdrożenia. Agencja Badań Medycznych (oraz zarządzany przez nią WHIH – Warsaw Health Innovation Hub) mają zająć się m.in. tworzeniem innowacji medycznych i technologicznych w obszarze sektora biotechnologicznego, farmaceutycznego i medycznego, a także realizacją programów i projektów ogłaszanych przez partnerów WHIH, tworzonych we współpracy z instytucjami publicznym.

ABM zajmie się również analizą potrzeb sektora biomedycznego i zwiększeniem nakładów na badania i rozwój usług e-zdrowia oraz wypracowanie nowego, efektywnego modelu zarządzania innowacjami. Prognoza wydatków na ten cel do 2030 r. to zaledwie 1 mld zł.

Dokument w randzie obwieszczenia Ministra Zdrowia nosi datę 15 października 2021 r. Z całością można zapoznać się korzystając z przeglądarki poniżej.

Piotr Kościelniak
Dziennikarz specjalizujący się w popularyzacji medycyny i nowych technologii, konsultant ds. wydawniczych

Piotr Kościelniak kierował grupą magazynów popularnonaukowych Focus w wydawnictwie Burda Media Polska, gdzie uruchomił nowe tytuły zajmujące się m.in. medycyną, nowymi technologiami, psychologią i historią. Wcześniej kierował działem Nauki w dzienniku „Rzeczpospolita”, w ramach którego tworzył m.in. Rzecz o Zdrowiu, Styl Życia, a także Ranking Szpitali. Laureat nagród dla popularyzatorów nauki i problematyki medycznej.