Nowe technologie dla zdrowia kobiet

Rozwiązania femtech obecnie koncentrują się na zdrowiu reprodukcyjnym i macierzyństwie / Alicia Petresc, Unsplash

Rynek nowych technologii przeznaczonych dla kobiet jest jednym z najszybciej się rozwijających. Przez długi czas specyficzne problemy zdrowotne dotykające pań pozostawały poza zakresem zainteresowania wielkich firm farmaceutycznych, a także twórców rozwiązań e-zdrowia. Inwestycje w tej dziedzinie, choć rosły błyskawicznie w latach 2013-2018, stanowiły zaledwie od 3 do 5 proc. wszystkich nakładów na cyfrowe zdrowie. A kiedy wydawało się, że rynek femtech (to termin ukuty zaledwie w 2016 roku) ma szansę wreszcie ruszyć na dobre – pandemia odwróciła uwagę od inwestycji w zdrowie kobiet i skierowała ją na walkę z wirusem SARS-CoV-2.

Jak startupy funkcjonują w systemie opieki zdrowotnej

Najpopularniejsze rozwiązania technologiczne obecne dziś na rynku femtech koncentrują się na zdrowiu reprodukcyjnym kobiet i macierzyństwie. Nie są one jednak w stanie – na obecnym etapie – zastąpić stacjonarnych wizyt u lekarzy, co potwierdzali uczestnicy debaty otwierającej konferencji „Women first: technologies for women”. W dyskusji, która moderowała Sylwia Ziemacka z „Poland Weekly” wzięli udział dr Tadeusz Issat z Instytutu Matki i Dziecka, Shauli Gur Arieh ze startupu LittleOne oraz Marcin Weksler z Mobile Scanmed System dystrybuującego produkty Mobile ODT.

– Wszystkie prezentowane tu technologie są bardzo fajne, ale nie pomogą, jeśli kobiety nie będą chciały przyjść do lekarza – mówił Marcin Weksler. Dr Tadeusz Issat podkreślał natomiast rolę współpracy instytutów naukowych i startupów oraz walidacji nowych rozwiązań przez badania naukowe i publikacje. Tylko takie działania dają szansę na rekomendowanie określonych urządzeń lub technik przez towarzystwa naukowe, a w rezultacie rządowe agencje regulacyjne. Mówił również o niedostatkach finansowania takich badań w Polsce.

Siedem innowacji dla kobiet i ich lekarzy

To, jak technologie mogą zasadniczo odmienić realia ochrony zdrowia pań, pokazały prezentacje izraelskich startupów. Koncentrowały się one przede wszystkim na zdrowiu reprodukcyjnym i seksualnym oraz codziennej pielęgnacji, nie zabrakło jednak technologii służących matkom i noworodkom.

• Tsafrir Kolatt z Fertigo Medical zaprezentował technikę oceny wizualnej endometrium – i urządzenie do wykonywania takiego badania –w celu podniesienia skuteczności implantacji zarodków powstałych w wyniku zapłodnienia in vitro. Odpowiednie techniki przetwarzania obrazu zapewniają równie precyzyjne wyniki, co tradycyjne metody badania – histologia czy oznaczanie poziomu hormonów.  
• GynTools to z kolei rozwiązania wykorzystujące sztuczną inteligencję pozwalające rozpoznawać i walczyć z jedną z najczęściej występujących infekcji u kobiet – zapaleniem pochwy i towarzyszącymi mu upławami. – Większość kobiet zachoruje na zapalenie pochwy co najmniej raz w życiu, co oznacza, że możemy mówić o milionach wizyt u ginekologa każdego roku. Wiele tych przypadków jest niewłaściwie diagnozowanych i leczonych – mówił Nimrod Lev, CEO i współzałożyciel GynTools.
• Zbliżone rozwiązanie demonstrowała firma MobileODT. Urządzenia do kolposkopii wsparte algorytmami sztucznej inteligencji pozwalają szybciej wykrywać raka szyjki macicy. Platforma jest całkowicie cyfrowa – od rejestrowania badania, przez analizę danych w chmurze, po prezentację rezultatów.
• Kolejna technologia służąca lekarzom to LadySense – narzędzie do prowadzenia zdalnych, kompleksowych badań, które ma pozwolić kobietom z dala od specjalistycznych placówek medycznych na pełną kontrolę ginekologiczną. Używana do badania sonda jest wyposażona w kamerę wysokiej rozdzielczości, przetwornik USG oraz czujniki biochemiczne, a zebrane podczas badania dane są wysyłane do lekarza specjalisty. Samo badanie może zostać przeprowadzone przez pielęgniarkę.
• Wspomniany wcześniej startup LittleOne oferuje monitoring dziecka wraz z sterowaną przez AI analityką rozwoju psychomotorycznego – to już rozwiązanie przeznaczone dla indywidualnych użytkowników. Platforma LittleOne zbiera dane o ruchliwości dziecka, wydawanych dźwiękach i próbie mowy oraz o otaczającym środowisku. Informacje są przesyłane na bieżąco przez Bluetooth lub WiFi do smartfona rodzica, a następnie analizowane w chmurze.
• Kolejnym rozwiązaniem dla indywidualnych użytkowniczek były próbniki i kubeczki menstruacyjne Tulipon. Hilla Shaviv podkreślała, że w tej dziedzinie kobiety do lat mogą korzystać jedynie z wkładek higienicznych, tamponów i kubeczków, a każda z tych metod ma swoje zalety i wady. Najpoważniejszą – jej zdaniem – jest to, że zebrane w ten sposób „próbki” są utylizowane, podczas gdy mogą one nieść informacje o zdrowiu kobiety. Tulipon ma być bezpieczniejszy, wygodniejszy i umożliwiać przeprowadzenie prostej analizy biochemicznej.
• Ultranowoczesne wkładki wewnątrzmaciczne to zaś domena Oconmed. W zależności od wersji mogą służyć jako technika odwracalnej antykoncepcji lub uwalniać hormony i leki.

Wyzwania inwestycji w femtech

Spotkanie zakończyła dyskusja poświęcona problemom, jakie napotykają innowatorki w świecie zdominowanym przez mężczyzn – inwestorów. W debacie moderowanej przez Annę Kozłowską z Żabki wzięły udział Orit Alperovitz z NEOME – Women Investing Club, Barbara Nowakowska, dyrektor zarządzająca Polskiego Stowarzyszenia Inwestorów Kapitałowych i Hilla Shaviv z Tulipon.

Uczestniczki przyznały, że jednym z najważniejszych wyzwań dla startupów kierowanych przez kobiety i rozwijających produkty dla kobiet jest fakt, że w zarządach inwestorów zasiada stosunkowo niewiele pań. Mężczyźni nie są tak zainteresowani – bądź nie rozumieją – specyfiki takich rozwiązań. W pewnym stopniu odpowiada za to niedostatek badań klinicznych produktów dedykowanych kobietom, a także trudności z przeprowadzeniem i interpretacją analiz rynkowych. Inwestycje w produkty medyczne obarczone są również koniecznością zapewnienia zgodności z regulacjami na danym rynku, co oznacza ryzyko i ewentualne dodatkowe nakłady. W wielu miejscach świata panie, które mogłyby najbardziej skorzystać z rozwiązań e-zdrowia, podchodzą do nowych technologii z nieufnością.

Piotr Kościelniak
Dziennikarz specjalizujący się w popularyzacji medycyny i nowych technologii, konsultant ds. wydawniczych

Piotr Kościelniak kierował grupą magazynów popularnonaukowych Focus w wydawnictwie Burda Media Polska, gdzie uruchomił nowe tytuły zajmujące się m.in. medycyną, nowymi technologiami, psychologią i historią. Wcześniej kierował działem Nauki w dzienniku „Rzeczpospolita”, w ramach którego tworzył m.in. Rzecz o Zdrowiu, Styl Życia, a także Ranking Szpitali. Laureat nagród dla popularyzatorów nauki i problematyki medycznej.