Sześć podtypów COVID-19 zidentyfikowanych dzięki aplikacji na smartfony

Komórka zaatakowana przez wirusy SARS-CoV-2 na sztucznie barwionym obrazie ze skaningowego mikroskopu elektronowego / National Institute of Allergy and Infectious Diseases

Aplikacja do zbierania danych o stanie zdrowia osób potencjalnie zakażonych wirusem SARS-CoV-2 jest dziełem naukowców z londyńskiego King’s College, amerykańskiego Massachusetts General Hospital oraz firmy Zoe Global. Opiera się na samodzielnym raportowaniu objawów przez użytkowników. Informacje są przesyłane na serwery brytyjskiej National Health Service i tam analizowane. Aplikacja jest dostępna na platformy Android i iOS, ma jednak ograniczenia regionalne.

Aplikacja zamiast ankiet

W pierwszej fazie badań zespół prof. Tima Spectora, epidemiologa z King’s College, wykorzystał informacje o 15 tys. bliźniąt żyjących w Wielkiej Brytanii. „Zamiast wysyłać do nich papierowe kwestionariusze, poprosiliśmy firmę Zoe, aby stworzyła dla nas prostą aplikację monitorującą objawy choroby” – opisuje prof. Spector. „Zrobienie tej aplikacji od podstaw zajęło im cztery dni, choć zwykle trwa to cztery miesiące. Ochotnicy mogli niemal natychmiast zacząć notować swoje codzienne spostrzeżenia dotyczące stanu zdrowia”.

Aplikacja COVIDradar początkowo była dostępna tylko dla ograniczonej grupy bliźniąt, jednak szybko stało się jasne, że warto ją udostępnić wszystkim chętnym. Mogą z niej korzystać obecnie mieszkańcy Wielkiej Brytanii oraz USA. „Aplikacji używa ponad 4 mln osób, które codziennie relacjonują swój stan zdrowia, a dane te są zbierane przez NHS” – podkreśla prof. Spector. Większość danych dostarczyli użytkownicy z Wielkiej Brytanii. Informacje zebrane przez aplikację porównano z wynikami testów laboratoryjnych na obecność SARS-CoV-2 (wykonało je ponad 18 tys. użytkowników COVIDradar).

Skala zagrożenia

Ku zaskoczeniu naukowców, oprócz trzech objawów uważanych za najbardziej charakterystyczne dla COVID-19, czyli kaszlu, wysokiej gorączki i utraty powonienia, chorzy zgłaszają również często inne: ból głowy, ból mięśni, zmęczenie, biegunkę, splątanie, czy utratę apetytu.

Również przebieg choroby różnił się zasadniczo w zależności od pacjenta – co wiadomo również z innych badań. Niektórzy pacjenci przechodzili zakażenie koronawirusem dość lekko, niekiedy nawet bez żadnych widocznych objawów, u części pacjentów COVID-19 doprowadził do śmierci.

Na podstawie tych informacji naukowcy opracowali „skalę zagrożenia”. Pozwala ona przewidywać, których pacjentów należy szybko objąć opieka, a którzy mają szansę na szybkie wyzdrowienie.

1. Pierwszym stopniem skali są objawy grypopodobne, ale bez wysokiej gorączki. Pojawia się za to ból mięśni, gardła, głowy i utrata zmysłu powonienia. Zwykle chory kaszle.
2. Drugi stopień to objawy grypopodobne, ale z towarzyszącą gorączką. Charakterystyczna jest również utrata apetytu.
3. Trzeci podtyp choroby charakteryzuje się nieprzyjemnymi objawami ze strony układu pokarmowego – nie tylko brakuje apetytu, ale występuje również biegunka. Mimo, że chorzy zgłaszali ból gardła i w klatce piersiowej, zwykle nie notowali kaszlu (który należy do „covidowej triady”)
4. Podtyp czwarty to standardowe objawy COVID-19: utrata węchu, kaszel, gorączka, ból klatki piersiowej, pieczenie w gardle, zmęczenie i ból głowy. To również pierwszy poziom alarmowy, w którym rokowania są poważne.
5. Poziom piąty dodaje do poprzedniego dezorientację.
6. Szósty, najpoważniejszy, obejmuje trudności z oddychaniem, bóle brzucha i klatki piersiowej, biegunkę, wysoką gorączkę, kaszel.

Dostępne dane wskazują, że pacjenci zgłaszający objawy poziomów 4, 5, 6 obciążeni są wysokim ryzykiem ciężkiego przebiegu COVID-19. Prawdopodobieństwo, że będą wymagać hospitalizacji i użycia respiratora jest bardzo wysokie – podkreślają brytyjscy badacze.

– Jeżeli piątego dnia po zakażeniu jesteś w stanie przewidzieć, co się stanie z pacjentem, masz więcej czasu na zapewnienie mu odpowiedniej opieki. Jesteś gotowy do szybkiego podania tlenu, możesz też lepiej monitorować u niego poziom glukozy i upewnić się, że jest pije wystarczająco dużo płynów – mówi dr Clarie Steves, która nadzorowała wraz z prof. Spectorem analizę danych z aplikacji.

Więcej informacji na stronach magazynu „Nature” oraz w specjalnym serwisie poświęconym analizie danych z aplikacji COVIDradar.

Piotr Kościelniak
Dziennikarz specjalizujący się w popularyzacji medycyny i nowych technologii, konsultant ds. wydawniczych

Piotr Kościelniak kierował grupą magazynów popularnonaukowych Focus w wydawnictwie Burda Media Polska, gdzie uruchomił nowe tytuły zajmujące się m.in. medycyną, nowymi technologiami, psychologią i historią. Wcześniej kierował działem Nauki w dzienniku „Rzeczpospolita”, w ramach którego tworzył m.in. Rzecz o Zdrowiu, Styl Życia, a także Ranking Szpitali. Laureat nagród dla popularyzatorów nauki i problematyki medycznej.