Cyfrowa lekcja z pandemii koronawirusa

Dr hab. n. med. Tomasz Smiatacz, prorektor ds. studenckich Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego podczas wykładu inaugurującego rok akademicki 2020/2021 / YouTube, GUM

W obliczu nowych – potencjalnych, ale realnych wyzwań – COVID-19 to relatywnie łagodna i pouczająca pandemia wirusowa, z której należy wyciągnąć wnioski pozwalające lepiej zabezpieczyć się na przyszłość – przestrzega dr Smiatacz.

Nowe technologie w medycynie

Wprowadzenie nowych technologii sprawiło, że nastąpiła fundamentalna zmiana w sposobie praktykowania medycyny – uważa dr Tomasz Smiatacz. Jego zdaniem należy zadać sobie pytanie o to, jak upowszechnienie się usług e-zdrowia wpłynie na relacje lekarz-pacjent.

– Przez stulecia dogmatem, zapisanym również w kodeksie etyki, było podejmowanie leczenia wyłącznie po osobistym zbadaniu pacjenta. I nagle, w ciągu kilkunastu dni, wszystko się odwróciło. Większość ambulatoryjnych usług medycznych mogła być wykonana jedynie zdalnie – podkreślił.

Zdaniem gdańskiego naukowca z kryzysowej sytuacji spowodowanej przez pandemię COVID-19 płynie istotna lekcja. – Wdrożyliśmy nowe technologie, które umożliwiają praktykowanie telemedycyny – powiedział. – Ale jeżeli przez pół roku pacjenci w wielu miejscach obywali się prawie zupełnie bez badania przedmiotowego, to rodzi się pytanie: ile z naszych profesjonalnych działań jest realnie potrzebnych pacjentowi, a ile można spokojnie pominąć jako działania rytualne i o minimalnej efektywności – pytał prorektor GUM.

– Za oceanem takie analizy właśnie się finalizują – kontynuował. – A idąc o krok dalej: może wystarczy wyrafinowany system teleinformatyczny obsługiwany przez jakąś miłą sztuczną inteligencję? Czyżby COVID odsłonił nam jakiś rąbek groźnej dla medyków przyszłości?

Pacjenci czy biznes

Dr Smiatacz podkreślił również fakt spadającego zaufania pacjentów do lekarzy w Polsce. Przytoczył m.in. rezultaty badania przeprowadzonego w kilkudziesięciu krajach świata, mającego odpowiedzieć na pytanie komu ufają pacjenci w czasach pandemii. – Odsetek osób ufających medykom jest w Polsce najniższy ze wszystkich badanych społeczności, a dodatkowo jesteśmy jednym krajem, w którym badani bardziej ufają rodzinie niż profesjonalistom – mówił naukowiec. – Co takiego stało się w polskim systemie ochrony zdrowia? Co wydarzyło się pomiędzy pacjentem a lekarzem, co czują i myślą pacjenci w kontakcie z nami, że ostatecznie przestali nam ufać?

Wykładowca zastanawiał się również, nad wartościami, którymi kieruje się współczesna medycyna. – Czy pacjent i jego dobro nadal znajduje się w centrum współczesnej medycyny? Może medycyna to już biznes? Wszak to względy czysto biznesowe, a nie naukowe czy technologiczne, zadecydowały o niepowstaniu leków i szczepionek. Czy w medycynie rzeczywiście nastąpiła tak fundamentalna zamiana, bo skoro tak, to może warto o tym porozmawiać? – pytał dr Smiatacz.

Studenci medycyny mieli okazję posłuchać również o konieczności traktowania lekarzy jako wysokiej klasy profesjonalistów, od których państwo nie powinno wymagać heroizmu i ryzykowania własnego życia, a także o roli wspólnoty, sile tradycji oraz relacjach między medycyną i gospodarką.

Piotr Kościelniak
Dziennikarz specjalizujący się w popularyzacji medycyny i nowych technologii, konsultant ds. wydawniczych

Piotr Kościelniak kierował grupą magazynów popularnonaukowych Focus w wydawnictwie Burda Media Polska, gdzie uruchomił nowe tytuły zajmujące się m.in. medycyną, nowymi technologiami, psychologią i historią. Wcześniej kierował działem Nauki w dzienniku „Rzeczpospolita”, w ramach którego tworzył m.in. Rzecz o Zdrowiu, Styl Życia, a także Ranking Szpitali. Laureat nagród dla popularyzatorów nauki i problematyki medycznej.