Integracja opieki, głupcze!

Większość czytelników najpewniej pomięta słynne Clintonowskie hasło ze zwycięskich dla niego w 1992 roku wyborów prezydenckich „It’s the economy, stupid”,  tłumaczone najczęściej jako „Gospodarka, głupcze!”. Wskazuje się często, że przyjęcie wyraźnego i istotnego dla amerykańskiego społeczeństwa celu, jakim było dźwignięcie gospodarki po zakończeniu „zimnej wojny”, stało się istotnym argumentem zachęcających Amerykanów do wyboru 42. prezydenta USA.  Co z tego wynika dla procesów transformacji opieki zdrowotnej?

Po kilkudziesięciu latach zaangażowania w funkcjonowanie polskiego systemu zdrowia w różnych jego projektach, obszarach i rolach, obserwacji zmian zachodzących w wielu krajach oraz współorganizacji w 2015 roku Pomorskiego Partnerstwa na rzecz Zintegrowanej Opieki Zdrowotnej,  skłaniam się ku tezie, że obecnie w zasadzie nikt nie neguje wartości wynikających z koordynacji opieki oraz potrzeby jej wprowadzenia. Od czasu wyodrębnienia ekonomiki zdrowia w drugiej połowie XX wieku i zrozumienia znaczenia licznych, zarysowanych przez Kennetha Arrowa, niepewności  w kształtowaniu znanego nam rynku usług medycznych, dotarliśmy do prób wdrażania, promowanej przez Michaela Portera, koncepcji Value Based Healthcare.       

Światowa Organizacja Zdrowia przyjęła w 2015 roku dokument „WHO global strategy on integrated people-centred health services 2016 – 2026. Placing people and communities at the centre of health services”, w którym, odmiennie niż uprzednio, wskazano już nie pacjenta, lecz człowieka i wspólnoty jako podmioty, wokół których należy budować rozwiązania opieki.

Zmiana paradygmatu opieki, która przekracza, zarysowane dotychczas silosowo, obszary, łamie uznane konwencje XX wiecznej ekonomiki zdrowia oraz ustala nowe wskaźniki pomiaru wartości, stała się światowym wyzwaniem.

Wygląda na to, że wiemy, co wydaje się właściwe i w jakim kierunku podążać. Posiadamy w miarę przyzwoity system wymiany doświadczeń – także dzięki działającej od 20 lat International Foundation for Integrated Care. Podejmujemy również liczne projekty testujące koordynacje opieki, to dlaczego nie doświadczamy istotnej w odczuciu społecznym zmiany ?

Wydaje się, że kluczowym czynnikiem dla wystąpienia tej zmiany jest dojrzałe przywództwo, przekonane o jej wartości i gotowe do przyjęcia ryzyka związanego z transformacją systemów zdrowia i opieki.

Mamy okazję przyglądać się szkockim rozwiązaniom, które od kilkunastu lat konsekwentnie przygotowywane, testowe i wdrażane, doprowadziły nie tylko do ustawowego połączenia systemów zdrowia i opieki, ale, co ważniejsze, budują całkowicie nowy powszechnie akceptowany ekosystem oparty na przywołanym wyżej paradygmacie. Tam stabilnie funkcjonująca instytucja publiczna – NHS Scotland – wraz z całym konglomeratem innych współdziałających organizacji, jest w stanie przygotować i wesprzeć polityków w taki sposób, aby nie forsowali niedojrzałych projektów, które zaburzyłyby, budowany na solidnych podstawach, nowy model opieki.     

Uważamy, że kluczem do dokonania w Polsce tej koniecznej, lecz trudnej zmiany, jest przygotowanie, nie tylko odpowiednich rozwiązań i modeli, ale przede wszystkim takiego przywództwa politycznego, które uzna, że transformacja systemu zdrowia, uwzględniająca istotne elementy integracji opieki, daje mu znaczącą szansę na sukces wyborczy. Przywództwa, które będzie mogło, jako jedno z wyzwań wpisać do swojego programu – Integracja opieki, głupcze!

Organizując od 2016 roku Forum e-Zdrowia, uważamy, że zastosowanie cyfrowych rozwiązań i narzędzi pozwalających na zbieranie i analizę danych, wspierających przygotowanie planów opieki oraz zapewnienia jej ciągłości może znacząco ułatwiać integrację opieki. Wymaga to jednak od podmiotów wprowadzających zmianę zrozumienia i przyjęcia do polskiego ekosystemu dorobku organizacji, które od lat rozwiązują rzeczywiste problemy systemu zdrowia, z uwagi na jego złożoność, często odwołując się do pojęcia „use case”.

Doświadczenia i propozycje Healthcare Information and Management Systems Society (HIMSS), Integrating the Healthcare Enterprise (IHE), International Foundation for Integrated Care (IFIC) oraz innych światowych wektorów transformacji  są dla nas nie tylko inspiracją, ale przede wszystkim szansą na ominięcie raf, które wcześniej zostały rozpoznane. Uważamy, że szkoda naszych zasobów na rozwiązywanie problemów, z którymi inni już sobie poradzili.       

Będziemy wspierać wszystkich, którzy wyrażają gotowość, do opartej o mierzalne rezultaty, transformacji systemu zdrowia lub jego poszczególnych elementów.  Zapraszamy Państwa do dyskusji i publikacji na łamach tej, cyfrowej odsłony, Forum e-Zdrowia. Dyskusji, której celem jest doprowadzenie do zmiany, która w istotny sposób poprawi polski system zdrowia dzięki rozwiązaniom zintegrowanej opieki.

Piotr Popowski
Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Programów Zdrowotnych, współorganizator Centrum Zintegrowanej Opieki i e-Zdrowia, Gdański Uniwersytet Medyczny

Absolwent Akademii Medycznej w Gdańsku oraz Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego. Lekarz, dr nauk medycznych, od wielu lat związany z Zakładem Zdrowia Publicznego i Medycyny Społecznej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, gdzie zajmuje się problemami systemów zdrowia, zintegrowanej opieki i e-zdrowia. Kierownik kilku projektów współpracy Uniwersytetu, Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego i Polskiego Towarzystwa Programów Zdrowotnych z samorządami terytorialnymi i biznesem w zakresie przygotowania i testowania rozwiązań koordynacji opieki i telemedycyny.

Współzałożyciel, w 2005 roku, Polskiego Towarzystwa Programów Zdrowotnych – obecnie jego Przewodniczący. W działaniach Towarzystwa prowadzi sprawy dotyczące zintegrowanej opieki, w szczególności współpracy sektorów pomocy społecznej i zdrowia w kreowaniu rozwiązań opieki koordynowanej. Posiada doświadczenia w organizacji i zarządzaniu populacyjnymi programami zdrowotnymi; przez wiele lat kierował ośrodkiem koordynacji populacyjnych programów profilaktycznych.

W 2014 roku kierował projektem Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, określającym możliwości powstania Centrum Badawczo – Wdrożeniowego Programów Zintegrowanej Opieki i Telemedycyny – obecnie prace Centrum Zintegrowanej Opieki i e-Zdrowia. Współpracuje z organizacjami międzynarodowymi zajmującymi się zdrowiem publicznym oraz opieką zintegrowaną. W 2015 roku zainicjował powstanie Pomorskiego Partnerstwa na rzecz zintegrowanej opieki zdrowotnej, które na Pomorzu skupia podmioty zaangażowane w rozwój takich form opieki.