HIMSS22 Europe: Czy UE jest gotowa na wspólne cyfrowe zdrowie

Problem likwidacji nierówności w krajach unijnych, jak i budowy zintegrowanego systemu opartego na zaufaniu, będą jednymi z tematów nadchodzącej europejskiej konferencji HIMSS 2022 European Health Conference & Exhibition w Helsinkach. Wychodząca z pandemii Unia Europejska zamierza zbudować pierwszy na świecie „wspólny rynek” dotyczący danych o zdrowiu – EHDS, co pozwoli świadczyć transgraniczne usługi medyczne, podnieść jakość świadczeń, a także, przez wtórne wykorzystanie danych, może zrewolucjonizować naukę. To jednak nie profesjonaliści medyczni, ale politycy muszą zagwarantować, że transformacja cyfrowa systemów opieki zdrowotnej będzie przebiegać w sposób zrównoważony, a cyfrowe rozwiązania przyniosą korzyści wszystkim, a nie tylko wybranym.

Podczas konferencji HIMSS22 w Helsinkach prezentowane będą doświadczenia cyfryzacji systemów zdrowia Finlandii, uznawanej za europejskiego lidera w tej dziedzinie, Holandii oraz Niemiec. Przedstawione zostaną również ich plany alokacji środków z funduszu odbudowy i rozwoju w obszarze cyfryzacji medycyny. Choć to kraje zamożne i ze sprawnie funkcjonującym systemem opieki zdrowotnej, to reprezentują one jednak różne poziomy zaawansowania na ścieżce transformacji cyfrowej. Szczególnie odstają tu Niemcy, które mają problem z wprowadzeniem tak fundamentalnej usługi, jak e-recepta.

Potwierdzają to badania przeprowadzone przez Eurostat oraz WHO wraz niemieckim Uniwersytetem w Bielefeld. Wynika z nich, że w Finlandii do poszukiwania informacji o usługach zdrowotnych z internetu korzystało niemal 80 proc. obywateli. W Niemczech – tylko 45 proc., co lokuje ten kraj za Polską. Co więcej, mimo pandemii i gwałtownego skoku w wykorzystaniu nowych technologii dla zdrowia, świadomość i umiejętności cyfrowe w Niemczech spadają już od siedmiu lat. Z danych raportu WHO wynika wręcz, że blisko 60 proc. Niemców ma niską wiedzę o własnym zdrowiu i nie potrafi posługiwać się cyfrowym narzędziami w celu poszukiwania informacji, kontaktowania się z lekarzem i nawigowania w systemie opieki zdrowotnej.

Wielu starszych obywateli Unii Europejskiej podchodzi do cyfrowych rozwiązań z rezerwą i wolą tradycyjne metody kontaktowania się z lekarzami i farmaceutami oraz interakcji z systemem ochrony zdrowia. Co ciekawe, w Niemczech również młodzi ludzie nie mają takiej potrzeby. „Kiedy mówisz im o cyfrowym zdrowiu, wielu z nich odpowiada: jestem zdrowy i nie potrzebuję takich usług” – tłumaczy Birgit Bauer, ekspertka ds. komunikacji zdrowotnej w Niemczech, która podczas HIMSS22 Europe będzie mówiła o pacjentocentrycznym systemie opieki.

Ostro kontrastuje z tym podejście krajów skandynawskich. W Norwegii – podkreśla Anne Moen z Wydziału Medycznego Uniwersytetu Oslo – od lat rządy budują zaufanie obywateli do cyfrowych rozwiązań. Dostęp do usług medycznych jest realizowany na takiej samej zasadzie, co do usług bankowych. Moen również będzie gościem konferencji w Helsinkach jako koordynator grupy Gravitate Health.

Co Unia Europejska można zrobić, aby zasypać przepaść w dostępie do nowoczesnych rozwiązań służących zdrowiu? Nawet tak zaawansowane technicznie i zamożne kraje mają z tym problemy, a sytuacja może być jeszcze trudniejsza w państwach, które przystąpiły do Unii stosunkowo niedawno i dysponują mniejszymi funduszami na modernizację infrastruktury i ochrony zdrowia.

Zdaniem ekspertów przygotowujących się do rozmów podczas HIMSS22 Europe, konieczne jest finansowanie przez UE programów edukacyjnych. Takie szkolenia w dziedzinie cyfrowego zdrowia wdrożono właśnie w niemieckich szkołach. „Unia musi szerzej rozpowszechniać swoje cyfrowe programy zdrowotne nie tylko w radiu, prasie i telewizji, ale także w gabinetach lekarskich, aby lepiej angażować obywateli” – mówi serwisowi Healthcare IT News Birgit Bauer. Według duńskiej ekspertki i popularyzatorki tematyki cyfrowego zdrowia Kristine Sørensen, to jednak odpowiedzialność państw członkowskich, które same maja wiedzę o niedostatkach edukacyjnych swoich obywateli oraz narzędzia, aby z cyfrowym analfabetyzmem walczyć.

Piotr Kościelniak
Dziennikarz specjalizujący się w popularyzacji medycyny i nowych technologii, konsultant ds. wydawniczych

Piotr Kościelniak kierował grupą magazynów popularnonaukowych Focus w wydawnictwie Burda Media Polska, gdzie uruchomił nowe tytuły zajmujące się m.in. medycyną, nowymi technologiami, psychologią i historią. Wcześniej kierował działem Nauki w dzienniku „Rzeczpospolita”, w ramach którego tworzył m.in. Rzecz o Zdrowiu, Styl Życia, a także Ranking Szpitali. Laureat nagród dla popularyzatorów nauki i problematyki medycznej.