Raport Accenture: opieka zdrowotna – czas na istotne zmiany

Zdaniem menedżerów szpitali, sztuczna inteligencja będzie miała decydujące znaczenie w cyfrowej transformacji zdrowia / Tara Winstead, Pexels

Systemy ochrony zdrowia na całym świecie przechodziły przez ostatnie lata powolną zmianę opartą na przesuwaniu ciężaru świadczenia usług od szpitali w kierunku powszechnie dostępnych świadczeń ambulatoryjnych lub oferowanych podczas wizyt zdalnych i domowych. Wraz z początkiem pandemii COVID-19 ta zmiana przyspieszyła – podkreślają autorzy badania „Accenture 2021 Health System of the Future Survey”. Oczekiwania pacjentów co do sposoby świadczenia usług oraz płatników w kwestii przejrzystości wycen uległy gwałtownym przemianom. Rośnie znaczenie innowacyjnych usług stawiających w centrum pacjenta, a także oferujących przejrzystość finansową.

To zupełnie nowa era humanizacji opieki zdrowotnej – brzmi główna teza raportu Accenture. Znajdziemy w nim jednak bardziej złożony obraz rzeczywistości: liderzy ekosystemu zdrowia i medycyny sami nie są pewni, jaka rzeczywistość nas czeka. „Ekosystem ochrony zdrowia zmieni się w ciągu najbliższych dziesięciu lat w praktycznie każdym aspekcie – twierdzą liderzy. I o ile zgadzają się, że zmiana jest nieuchronna, o tyle maja zupełnie inne spojrzenia na to, czego oczekują pacjenci i w jaki sposób można te oczekiwania zrealizować” – czytamy w raporcie sporządzonym przez dr Scotta Cullena i Elizabeth Naik specjalizujących się w zagadnieniach innowacji medycznych i zdrowia publicznego.

Najważniejsza zmiana to relatywny spadek znaczenia wizyt stacjonarnych i opieki ambulatoryjnej oraz szpitalnej, a upowszechnienie się opieki wirtualnej ze spersonalizowanymi usługami dobranymi do potrzeb i stanu zdrowia pacjenta. Zmianę taką mają umożliwić nowoczesne technologie komunikacyjne, algorytmizacja postępowania i analiza wielkich zbiorów danych przy użyciu sztucznej inteligencji.

Menedżerowie poziomu C (prezesi, dyrektorzy) mają jednak zupełnie różne zdania co do tego, co jest istotne dla pacjentów obecnie – oraz w konsekwencji co będzie istotne dla pacjentów za dziesięć lat. „Na przykład część menedżerów uważa, że ludzie obecnie stawiają koszty na pierwszym miejscu i to się nie zmieni co najmniej do 2030 roku” – informuje raport.

Ta sama niepewność dotyczy również wdrażania nowych technologii oraz cyfrowej transformacji. Ok. 27 proc. menedżerów uważa, że obecnie krytycznym elementem dla przeprowadzenia zmiany jest interoperacyjność i wymienność danych. Innymi istotnymi elementami są cyfrowe terapeutyki i rozwiązania wirtualne, a także urządzenia ubieralne pozwalające na zdalne monitorowanie pracy organizmu pacjenta. Rozwiązania robotyczne, dziś powszechne, za istotne uznaje tylko co dziesiąty menedżer zdrowia. Prawie połowa liderów uważa, że sztuczna inteligencja będzie istotnym czynnikiem rozwoju (jako ważną obecnie wymienia ją tylko 17 proc. zapytanych przez Accenture liderów). Jednak jedna trzecia uważa, że jej znacznie będzie marginalne aż do 2030 roku. Eksperci Accenture podkreślają, że ten aspekt zupełnie inaczej widzą sami lekarze: w USA z jakiejś formy wsparcia AI korzysta 77 proc. klinicystów.

Jakie wnioski wyciągają eksperci z ankiety? Systemy opieki zdrowotnej znalazły się w punkcie zwrotnym, w którym przyjęcie niewłaściwej strategii skutkować będzie długotrwałymi negatywnymi konsekwencjami. W obliczu fundamentalnej transformacji ochrony zdrowia menedżerowie muszą stworzyć systemy pacjentocentryczne skupiające się na tym, czego rzeczywiście oczekują pacjenci. Konieczne jest przeformatowanie całej ścieżki pacjenta w systemie, a nie jedynie zaoferowanie nowych usług.

Drugim elementem jest dobre zrozumienie tego, co jest dla pacjentów wartościowe. „Ludzie oceniają to dokładnie w tej kolejności: jakie miałem doświadczenie, czy to było wygodne, jaki był tego koszt. Wrażenie jakości opieki to wypadkowa tych trzech elementów” – piszą autorzy raportu. Podkreślają również, że niezbędne jest zapewnienie przejrzystości cenowej. Ta transparentność cenowa przy jednoczesnym zachowaniu pacjentocentrycznego podejścia stanie się możliwa dzięki wdrażaniu sztucznej inteligencji – twierdzą autorzy dokumentu. Umożliwi ona analizę danych i przewidywania potrzeb pacjentów, a nie jedynie reagowanie na nie. Dla zarządzających placówkami medycznymi oznacza to wsparcie przy podejmowaniu decyzji o zatrudnieniu, zaopatrzeniu, ruchu pacjentów czy przygotowania się do liczby zabiegów. W dłuższej perspektywie czasu, AI ma umożliwić skuteczniejszą profilaktykę i prewencję, co pozwoli zredukować koszty i poprawić ogólną kondycję zdrowotną pacjentów.

Wnioski z raportu można przejrzeć w dokumencie „Will health systems lead the way or lose the edge” dostępnym na stronie Accenture.

Piotr Kościelniak
Dziennikarz specjalizujący się w popularyzacji medycyny i nowych technologii, konsultant ds. wydawniczych

Piotr Kościelniak kierował grupą magazynów popularnonaukowych Focus w wydawnictwie Burda Media Polska, gdzie uruchomił nowe tytuły zajmujące się m.in. medycyną, nowymi technologiami, psychologią i historią. Wcześniej kierował działem Nauki w dzienniku „Rzeczpospolita”, w ramach którego tworzył m.in. Rzecz o Zdrowiu, Styl Życia, a także Ranking Szpitali. Laureat nagród dla popularyzatorów nauki i problematyki medycznej.